Những điểm mới Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024

Ngày 29/6/2024, Quốc hội chính thức thông qua Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, đánh dấu nhiều thay đổi quan trọng nhằm cải thiện hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Việt Nam.

Luật mới bổ sung những quy định mang tính đột phá, từ việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, hỗ trợ người không có lương hưu đến việc giảm điều kiện hưởng lương hưu. Những cải cách này không chỉ nâng cao tính công bằng xã hội mà còn khuyến khích nhiều nhóm người lao động tham gia vào hệ thống BHXH, hướng đến mục tiêu an sinh bền vững.

I. Các điểm mới đáng chú ý:

Dưới đây là bảng tóm tắt các điểm mới nổi bật của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, giúp bạn dễ dàng theo dõi và so sánh:

Nội dung	Quy định mới 2024	Ý nghĩa
Trợ cấp hưu trí xã hội	Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội cho người từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu và trợ cấp khác.	Hỗ trợ người cao tuổi, tăng tính bao phủ của hệ thống BHXH.
Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc	Thêm các đối tượng như: chủ hộ kinh doanh, người làm việc không trọn thời gian, người quản lý không lương.	Tăng số lượng người tham gia BHXH, bảo vệ quyền lợi lao động trong các ngành nghề khác nhau.
Quyền lợi của người không chuyên trách	Thêm chế độ ốm đau, thai sản cho người làm việc không chuyên trách tại xã, phường.	Nâng cao quyền lợi của nhóm lao động đặc thù, đảm bảo sự công bằng.
Chế độ thai sản cho BHXH tự nguyện	Hỗ trợ 2 triệu đồng/một con cho người tham gia BHXH tự nguyện khi sinh con.	Tăng sức hấp dẫn của BHXH tự nguyện, khuyến khích lao động trẻ tham gia.
Giảm thời gian đóng để hưởng lương hưu	Giảm điều kiện đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm.	Tạo cơ hội cho người tham gia muộn hoặc đóng không liên tục được hưởng lương hưu.
Quy định mới về hưởng BHXH một lần	Tăng các chính sách hỗ trợ để khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH.	Giảm tình trạng nhận BHXH một lần, bảo vệ lợi ích lâu dài của người lao động.
Quản lý chặt chẽ việc đóng BHXH	Bổ sung chế tài xử lý chậm đóng, trốn đóng với lãi suất 0,03%/ngày và trách nhiệm bồi thường của NSDLĐ.	Hạn chế các vi phạm, đảm bảo quyền lợi của người lao động.
Thời gian hiệu lực	Hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2025.	Xác định rõ mốc thời gian áp dụng, đảm bảo lộ trình thực thi chính sách hiệu quả.

 

1. Trợ cấp hưu trí xã hội – Hỗ trợ người không có lương hưu

• Công dân Việt Nam từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH sẽ được nhận trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo.
• Mức trợ cấp được Chính phủ điều chỉnh định kỳ 3 năm, phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội.

2. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

Luật bổ sung các nhóm đối tượng mới tham gia BHXH bắt buộc:

• Chủ hộ kinh doanh có đăng ký.
• Người lao động làm việc không trọn thời gian hoặc lao động theo hình thức linh hoạt.
• Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không nhận lương.
• Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố.

3. Chế độ ốm đau, thai sản cho người hoạt động không chuyên trách

Những người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn sẽ được hưởng đầy đủ chế độ ốm đau và thai sản, ngang bằng với các nhóm đối tượng khác.

4. Thêm chế độ thai sản vào BHXH tự nguyện

• Người tham gia BHXH tự nguyện (nam và nữ) khi sinh con sẽ được trợ cấp 2.000.000 đồng/con, với điều kiện đóng BHXH đủ 6 tháng trong vòng 12 tháng trước khi sinh.
• Chính phủ sẽ điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp với ngân sách và điều kiện kinh tế.

5. Giảm số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu

• Người lao động chỉ cần đóng từ đủ 15 năm BHXH (thay vì 20 năm) là đủ điều kiện nhận lương hưu hàng tháng khi đến tuổi nghỉ hưu.
• Quy định này giúp những người tham gia muộn hoặc gián đoạn có cơ hội hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

6. Điều chỉnh quyền lợi hưởng BHXH một lần

Luật 2024 khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để nhận lương hưu bằng cách:

• Hỗ trợ trợ cấp hàng tháng nếu không đủ điều kiện hưởng lương hưu.
• Cung cấp BHYT do ngân sách nhà nước chi trả trong thời gian nhận trợ cấp.

7. Biện pháp xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH

• Tăng cường quản lý đối tượng tham gia và bổ sung chế tài xử lý nghiêm hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH:
  • Phạt lãi 0,03%/ngày trên số tiền trốn đóng.
  • Truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt hành chính.
• Người sử dụng lao động gây thiệt hại cho người lao động sẽ phải bồi thường theo quy định.

II. Hiệu Lực và Quy Định Chuyển Tiếp

• Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực từ 01/7/2025, thay thế hoàn toàn Luật BHXH số 58/2014/QH13 và các văn bản liên quan.
• Các chế độ đang hưởng hoặc hồ sơ đang xử lý sẽ tiếp tục thực hiện theo quy định cũ cho đến khi hoàn tất.

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 thể hiện bước tiến lớn trong việc mở rộng đối tượng tham gia, nâng cao quyền lợi cho người lao động, và cải thiện tính minh bạch, công bằng trong hệ thống BHXH. Các doanh nghiệp và người lao động cần chú ý cập nhật để đảm bảo thực hiện đúng các quy định mới.