Trong bối cảnh các quy định kế toán ngày càng được hoàn thiện và siết chặt, việc nắm vững nguyên tắc kế toán vốn chủ sở hữu là yêu cầu bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp. Từ ngày 01/01/2026, Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực, đưa ra những quy định chi tiết và cụ thể hơn về kế toán vốn chủ sở hữu. Đây cũng là nội dung quan trọng mà các doanh nghiệp cần lưu ý khi sử dụng dịch vụ kế toán chuyên nghiệp.
Contents
Vốn chủ sở hữu là gì?
Vốn chủ sở hữu là phần tài sản còn lại của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi toàn bộ các khoản nợ phải trả. Chỉ tiêu này phản ánh quyền lợi của chủ doanh nghiệp, chủ sở hữu hoặc các cổ đông tại doanh nghiệp. Trong kế toán, vốn chủ sở hữu không chỉ thể hiện năng lực tài chính mà còn là cơ sở để đánh giá mức độ an toàn và khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Theo quy định mới, vốn chủ sở hữu phải được theo dõi chi tiết theo từng nguồn hình thành như vốn góp của chủ sở hữu, thặng dư vốn, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối và các quỹ thuộc vốn chủ sở hữu.
Nguyên tắc kế toán vốn chủ sở hữu theo Thông tư 99/2025/TT-BTC
Ghi nhận vốn góp của chủ sở hữu
Doanh nghiệp chỉ được ghi nhận vốn chủ sở hữu theo số vốn thực tế đã góp, không ghi nhận theo số vốn cam kết hoặc vốn đăng ký trên giấy phép kinh doanh khi chưa góp đủ. Việc ghi nhận này giúp phản ánh trung thực tình hình tài chính, tránh sai lệch số liệu trên báo cáo tài chính.
Đối với trường hợp góp vốn bằng tài sản phi tiền tệ, doanh nghiệp phải ghi nhận theo giá trị hợp lý của tài sản tại thời điểm góp vốn, có đầy đủ hồ sơ, chứng từ hợp pháp theo quy định.
Góp vốn bằng tài sản vô hình
Khi chủ sở hữu góp vốn bằng tài sản vô hình như quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng tài sản hoặc các giá trị vô hình khác, doanh nghiệp chỉ được ghi nhận khi tài sản đó đáp ứng đầy đủ điều kiện theo pháp luật và được định giá một cách đáng tin cậy. Việc hạch toán phải đảm bảo phù hợp với bản chất kinh tế của giao dịch.
Nguyên tắc phản ánh tăng, giảm vốn chủ sở hữu
Mọi biến động tăng hoặc giảm vốn chủ sở hữu đều phải được phản ánh kịp thời, đầy đủ và đúng bản chất. Các trường hợp như bổ sung vốn, hoàn trả vốn, phân phối lợi nhuận hay bù lỗ đều cần có quyết định hợp pháp của chủ sở hữu hoặc cơ quan có thẩm quyền.
Quản lý và sử dụng vốn chủ sở hữu
Việc quản lý và sử dụng vốn chủ sở hữu phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật về doanh nghiệp, kế toán và thuế. Doanh nghiệp không được sử dụng vốn chủ sở hữu sai mục đích hoặc trái quy định, gây ảnh hưởng đến tính minh bạch của báo cáo tài chính.
Công thức xác định vốn chủ sở hữu
Theo chuẩn mực kế toán, vốn chủ sở hữu được xác định theo công thức:
Vốn chủ sở hữu = Tài sản – Nợ phải trả
Công thức này là cơ sở quan trọng trong việc lập và phân tích báo cáo tài chính, đồng thời giúp doanh nghiệp đánh giá chính xác tình hình tài chính tại từng thời điểm.
Vai trò của nguyên tắc kế toán vốn chủ sở hữu trong dịch vụ kế toán
Việc áp dụng đúng nguyên tắc kế toán vốn chủ sở hữu giúp doanh nghiệp lập báo cáo tài chính trung thực, phản ánh chính xác năng lực tài chính và hạn chế rủi ro khi thanh tra, kiểm tra thuế. Đây cũng là nội dung mà các đơn vị cung cấp dịch vụ kế toán cần đặc biệt chú trọng để đảm bảo tuân thủ quy định mới từ năm 2026.
Một hệ thống kế toán được tổ chức bài bản sẽ giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt nguồn vốn, sử dụng vốn hiệu quả và nâng cao uy tín với đối tác, ngân hàng và nhà đầu tư.
Dịch vụ kế toán tại KetoanTN – Đồng hành cùng doanh nghiệp theo quy định mới
KetoanTN cung cấp dịch vụ kế toán chuyên nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật và áp dụng đúng các nguyên tắc kế toán vốn chủ sở hữu theo Thông tư 99/2025/TT-BTC. Chúng tôi giúp doanh nghiệp:
- Ghi nhận và theo dõi vốn chủ sở hữu đúng quy định
- Lập báo cáo tài chính trung thực, chính xác
- Rà soát sổ sách kế toán, hạn chế rủi ro pháp lý
- Tư vấn giải pháp kế toán phù hợp với từng mô hình doanh nghiệp
Với đội ngũ kế toán nhiều kinh nghiệm, KetoanTN cam kết mang đến giải pháp kế toán hiệu quả, giúp doanh nghiệp yên tâm tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi trong giai đoạn pháp lý kế toán có nhiều thay đổi từ năm 2026.
